Η νομοθεσία που πρέπει να γνωρίζουμε για την προστασία των παραλιών!!

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΚΤΩΝ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

1) Σύνταγμα της Ελλάδας Άρθρο 24 παράγραφος 1: «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός».

2) Κατά την ερμηνεία του ανωτέρω συνταγματικού Άρθρου, το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει σε μία σειρά αποφάσεών του ότι:

Α) οι ακτές αποτελούν ουσιώδες στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος και το αισθητικό κάλλος τους αποτελεί πολύτιμο πόρο (ΣτΕ 3818/95, 4543/98).

Β) Η εκτέλεση δε τεχνικού έργου επί των ακτών και ιδίως στη χερσαία ή τη θαλάσσια ζώνη δεν είναι επιτρεπτή παρά μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος (ΣτΕ 327/99).

Γ) Προσθέτως, η συνταγματική προστασία των ακτών, η οποία εκτείνεται στη χερσαία και θαλάσσια ζώνη αυτών ως οικοσυστημάτων, περιλαμβάνει την κατά το φυσικό προορισμό χρήση τους και ιδίως τη διασφάλιση του δικαιώματος της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτές καθώς επίσης και την κοινοχρησία αυτών. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να αποκλείονται χρήσεις, οι οποίες μπορεί να εμποδίζουν την κατά προορισμό χρήση των χώρων αυτών, δηλαδή της ελεύθερης και ανεμπόδιστης επίσκεψης παραμονής, διελεύσεως και κολυμβήσεως (ΣτΕ 3346/99).

            3) Ο αιγιαλός και η παραλία, ως ανήκοντα κατά κυριότητα στο Δημόσιο, ανήκουν εξ αδιαιρέτου σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, οι οποίοι έχουν δικαίωμα στη χρήση τους και κατά συνέπεια στην απόλυτη και ελεύθερη πρόσβαση και απόλαυσή τους. Το δικαίωμα αυτό στη χρήση κοινόχρηστων πραγμάτων απορρέει από το δικαίωμα στην προσωπικότητα, το οποίο κατοχυρώνεται τόσο στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος, όσο και στον Α.Κ , άρθρο 57.

4) Ο νόμος 2971/2001 που ισχύει σήμερα θεωρεί τον αιγιαλό και την παραλία ως ζώνες του οικοσυστήματος και επιβάλλει στο κράτος να λαμβάνει μέτρα για την προστασία τους. Επισημαίνεται ότι στην παράγραφο 3 του άρθρου 2, ορίζεται ότι ο κύριος προορισμός των ζωνών αυτών, αιγιαλού και παραλίας, είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση προς αυτές από τον καθένα. Κατ’ εξαίρεση δε ο αιγιαλός και η παραλία μπορούν να χρησιμεύσουν για κοινωφελείς περιβαλλοντικούς και πολιτιστικούς σκοπούς καθώς επίσης και για την εξυπηρέτηση υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος.

Στις ιδιαίτερες περιπτώσεις που ο νόμος 2971/2001 δίδει την δυνατότητα στη Διοίκηση για παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας, καθώς και για εκτέλεση ορισμένων έργων για σπουδαίους σκοπούς, θέτει ως βασικό όρο και προϋπόθεση να εξασφαλίζεται και να μην εμποδίζεται η ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στην παραλία και αιγιαλό, εκτός αν τούτο επιβάλλεται για λόγους εθνικής άμυνας, δημόσιας τάξης και ασφάλειας, προστασίας αρχαίων, προστασίας του περιβάλλοντος ή της δημόσιας υγείας, αγαθά ύψιστης σημασίας και αξίας, τα οποία πρέπει να προστατεύονται κατά προτεραιότητα, γιατί εξασφαλίζουν αυτήν την ίδια ανθρώπινη ύπαρξη.

Κατά συνέπεια, ο ισχύων σήμερα νόμος 2971/2001 όχι μόνο αναγνωρίζει τον αιγιαλό και την παραλία ως κοινόχρηστα πράγματα, που ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο, αλλά κατοχυρώνει την ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση, την οποία και αναδεικνύει μάλιστα ως κύριο προορισμό τους.

Με τα δεδομένα αυτά η Διοίκηση, στην οποία εναπόκειται κατά κύριο λόγο η προστασία και διαχείριση των ακτών θα πρέπει να λαμβάνει αφενός όλα τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία τους και αφετέρου, όταν αποφασίσει να παραχωρήσει τη χρήση τους να σταθμίζει τα τυχόν συγκρουόμενα συμφέροντα, όπως είναι η απόλαυση ενός περιβαλλοντικού αγαθού και η οικονομική ανάπτυξη των ακτών.

Πηγή: Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, «Προστασία του Περιβάλλοντος, Άρθρο 24 του Συντάγματος – Αιγιαλοί και παραλίες ανήκουν στους πολίτες».